JUBILEUSZ - Człowiek na trudny czas

Pięć lat temu archidiecezję poznańską objął arcybiskup Stanisław Gądecki. Stanął przed trudnym zadaniem odbudowania Kościoła rozbitego sprawą arcybiskupa Juliusza Paetza, oskarżonego o molestowanie kleryków i księży.

Po pięciu latach Wielkopolanie uznają Stanisława Gądeckiego przede wszystkim za człowieka dialogu, choć – czy tego chce, czy nie – cień arcybiskupa seniora cały czas mu towarzyszy.

Kościół poznański w kryzysie

Marzec 2002 roku. Po ujawnieniu skandalu z arcybiskupem Juliuszem Paetzem, Jan Paweł II mianuje metropolitą poznańskim gnieźnieńskiego biskupa pomocniczego – Stanisława Gądeckiego.
Część wiernych uznała, że arcybiskup Paetz jest niewinny i został zniszczony przez media. Z kolei druga część miała żal, że Watykan nie rozwiązał sprawy jednoznacznie. Formalnie arcybiskup Paetz sam zrezygnował ze stanowiska i nie postawiono mu żadnych zarzutów.
Arcybiskup Stanisław Gądecki zdawał sobie sprawę, że obejmuje metropolię w trudnym momencie, stając przed jednym z bodaj najtrudniejszych wyzwań, z jakimi przychodziło mierzyć się kościelnym hierarchom w Poznaniu.
– Przyszedłem budować jedność wiernych. Kto nie jest za jednością, nie jest w Kościele – to jego pierwsze słowa skierowane do wiernych w Poznaniu.

Dyskusja o arcybiskupie

Paetzu powróciła w ubiegłym roku, kiedy ten współcelebrował mszę świętą z okazji 50. rocznicy Poznańskiego Czerwca. Arcybiskupowi Gądeckiemu zarzucano, że pozwala kontrowersyjnej postaci uczestniczyć w tak ważnych uroczystościach. Metropolita poznański tłumaczył się, że takie decyzje leżą w gestii Watykanu. A dekret Stolicy Apostolskiej owszem, zabrania arcybiskupowi seniorowi udzielać sakramentu bierzmowania, wyświęcać kapłanów, konsekrować kościoły, ale pozwala uczestniczyć w tych uroczystościach i współcelebrować msze, nabożeństwa i procesje.
– Ja nie jestem ponad Stolicą Apostolską. W kręgu mojej władzy jest wszystko to, co dotyczy duszpasterstwa w archidiecezji, lecz nie władza nad biskupami – tłumaczył arcybiskup Stanisław Gądecki.
Związani z Kościołem publicyści też uważają, że w tej sprawie z perspektywy arcybiskupiego pałacu w Poznaniu niewiele więcej można było zrobić. Komentatorzy podkreślają więc zasługi metropolity dla jednania rozbitego Kościoła poznańskiego.
– Przychodząc do Poznania, arcybiskup Gądecki znalazł się w trudnej sytuacji. Musiał przede wszystkim uspokoić atmosferę. I to mu się ze wszech miar udało – podkreśla Paweł Milcarek, redaktor naczelny „Christianitas” i dodaje: – Oczywiście, sprawa arcybiskupa seniora co jakiś czas wraca. Kiedy wierni widzą go na ważnej uroczystości przed Poznańskimi Krzyżami, to na pewno mają wiele wątpliwości. Ale trudno o to winić arcybiskupa Gądeckiego, bo to Stolica Apostolska wydaje w tej sprawie decyzje. Nie mam jednak żadnych wątpliwości, że archidiecezja poznańska ma teraz właściwego pasterza. Nie warto go porównywać z poprzednikiem.
– Fakt, że objął metropolię poznańską w trudnym dla Kościoła momencie świadczy, że był jednym z najbardziej zaufanych ludzi Jana Pawła II. Papież uznał zapewne, że arcybiskup Gądecki wykaże się wystarczającym taktem i umiejętnością dyplomacji, by zjednoczyć Kościół po aferze z arcybiskupem Paetzem. Myślę, że to mu się udało – uważa Marcin Przeciszewski, prezes Katolickiej Agencji Informacyjnej.

Człowiek dialogu i surowy kaznodzieja

Arcybiskup Gądecki przychodził do Poznania przede wszystkim jako znawca religii i kultury żydowskiej. Już w 1994 roku Konferencja Episkopatu Polski uczyniła go człowiekiem odpowiedzialnym za dialog z judaizmem. To z jego inicjatywy 17 stycznia Kościół katolicki obchodzi Dzień Judaizmu. Zasługi arcybiskupa Gądeckiego doceniają przedstawiciele sześciu Kościołów skupionych w Poznańskiej Grupie Ekumenicznej.
Dialog jest jego konikiem, ale arcybiskup Gądecki stawia na codzienne duszpasterstwo. Dlatego trzy lata temu zwołał 69. Synod Archidiecezji Poznańskiej, który ma ujednolicić wszystkie sprawy związane z życiem Kościoła. Nie unika również trudnych tematów i jest bardzo surowym kaznodzieją.
Dwa tygodnie temu nawiązał do głośnej rezygnacji z kapłaństwa profesora Tomasza Węcławskiego.
– Jakkolwiek byśmy na to nie spojrzeli, jest to rodzaj zdrady. W pewnym sensie, ze względu na Chrystusa, większej zdrady aniżeli tej, której dopuszcza się mąż, który opuszcza swoją żonę – mówił do kapłanów.
Dwa lata temu podczas pielgrzymki mężczyzn do sanktuarium Maryjnego w Tulcach skrytykował konkubinaty.
– Zamieszkiwanie młodych ludzi wspólnie bez ślubu kościelnego, to jest sytuacja z gruntu chora, ponieważ nie daje podstaw bezpieczeństwa dzieciom ani rodzinie – mówił stanowczym tonem.
Funkcję metropolity poznańskiego łączy ze stanowiskiem wiceprzewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski. W ubiegłym roku podczas pielgrzymki Benedykta XVI do Polski odpowiadał za program wizyty w Oświęcimiu. To dla archidiecezji poznańskiej było wielkie wyróżnienie.

Ksiądz Jan Ostryk
Kościół ewangelicko - metodystyczny

Podczas jednego ze spotkań publicznie chwaliłem arcybiskupa Gądeckiego. Ten stwierdził, że bardzo mu kadzę. Odpowiedziałem na to, że jestem z innej firmy i nie muszę kadzić, a mogę mówić prawdę. Uważam, że dzięki niemu w sprawach ekumenicznych dzieją się w Poznaniu rzeczy, które mają wymiar historyczny. W ostatnich latach wydarzyło się więcej niż przez tysiąc poprzednich. Takie inicjatywy jak Ekumeniczne Święto Biblii czy Tydzień Powszechnej Modlitwy o Jedność Chrześcijan to rzeczy bezprecedensowe.

Ksiądz Paweł Minajew
proboszcz poznańskiej parafii prawosławnej

Arcybiskup żywo interesuje się życiem naszej wspólnoty prawosławnej, jak i innych Kościołów chrześcijańskich. Wspomaga też nasze inicjatywy. Jest przy tym osobą bardzo życzliwą i otwartą. Kościoły działające na polu ekumenicznym zawsze mogą liczyć na jego poparcie. Myślę, że jest on bardzo dobrym arcypasterzem.

Marcin Przeciszewski
prezes Katolickiej Agencji Informacyjnej

Arcybiskup Stanisław Gądecki jest jednym z najwybitniejszych hierarchów i najlepszych biblistów w Polsce. Cieszy się bardzo dużym autorytetem wśród biskupów, jako wiceprzewodniczący Konferencji Episkopatu Polski. Według mnie taki Kościół, jaki reprezentuje metropolita poznański, potrzebny jest teraz Polsce. Z jednej strony jest on mocno zakorzeniony w tradycji, z drugiej zaś otwarty na dialog z innymi religiami. Oczywiście niemożliwa jest zmiana Kościoła z dnia na dzień. Ale arcybiskup Gądecki ma dalekowzroczną wizję Kościoła, którą w Poznaniu i na forum Episkopatu reprezentuje.