16.03.07 - SENSACJA ARCHEOLOGICZNA W SZAMOTUŁACH - Odnaleziono zaginione miasto pod ziemią

Niedaleko, bo 2 kilometry za Szamotułami, dokładnie w Piotrkówku znaleziono zaginione średniowieczne miasto. W poniedziałek "podziemna osada" została wpisana do rejestru zabytków. Władze miasta mówią jednogłośnie: jeśli będą pieniądze powstanie tu druga Lednica!

Miliony turystów, w tym także obcokrajowców i ogromny zysk dla miasta. To cele jakie postawiło sobie Starostwo Powiatowe i Urząd Miasta i Gminy w Szamotułach. I starosta i burmistrz jednogłośnie opowiedzieli się za zbudowaniem w Szamotułach drugiej Lednicy. Czy to się uda? Zobaczymy.

Odbudujemy zaginione miasto
Poszukiwania zaginionego miasta trwały wiele lat. Przez ten czas archeologom udało się w znacznym stopniu zawęzić obszar poszukiwań. – Wszystko to stało się dzięki pracom Ryszarda Pietrzaka, który poświęcił swoim badaniom wiele lat – mówi Michał Kruszona, dyrektor Muzeum - Zamek Górków w Szamotułach. Swoje prace na tym terenie prowadził on od 2000 roku. Teraz miasto ma szansę przyciągnąć do siebie tysiące turystów z całego kraju i zyskać jeszcze większą popularność.
Wiadomość o sensacyjnym odkryciu pojawiła się już we wtorek. Wówczas okazało się, że zespół Wielkopolskich archeologów, przy wykorzystaniu m.in. fotografii lotniczej i badań geofizycznych natrafił na dokładny ślad osady. – Przyglądając się dokładnie fotografii lotniczej można dostrzec wyraźny zarys uliczek – powiedział Michał Kruszona. – Można nawet dokładnie określić, w którym miejscu znajdowała się studnia.
Stare Szamotuły znajdują się w odległości 3 - 4 kilometrów od centrum miasta, przy drodze prowadzącej do Piotrkówka. Na pierwszy rzut oka, wydaje się, że jest to zwykłe pole. Jednak już wkrótce może okazać się, że stanie w tym miejscu zrekonstruowana osada kupiecka. – Miejsce to ma szansę zostać atrakcją na skalę światową – dodaje mówi Michał Kruszona – Jeśli tylko znajdą się pieniądze, będziemy starali się jak najszybciej odbudować Stare Szamotuły.

Będą pieniądze?
Niestety pierwsze prace na terenie dawnej osady nie rozpoczną się szybciej niż w przyszłym roku. Teraz władze miasta, powiatu i muzeum będą starać się załatwić wszystkie formalności. – Starostwo musi wystąpić do Agencji Rolnej, by przejąć ziemię, a później przekazać ją muzeum – kwituje Michał Kruszona. – Potem muzeum może starać się o jakiekolwiek środki na zabezpieczenie obiektu i jego odbudowę.
W planach jest przywrócenie osady z izbami rzemieślniczymi i średniowiecznego miasta do życia. Wszystko to jednak będzie zależne od wielkości środków finansowych. – Jeśli będzie taka potrzeba, gmina będzie się starała pomóc w procedurze związanej z przeprowadzeniem badań archeologicznych – mówi Jacek Grabowski, burmistrz Szamotuł.

Promocja przede wszystkim
Archeologiczna sensacja, jest ogromną szansą dla miasta. – Odkrycie jest cenne nie tylko w kontekście naukowym. To doskonały potencjał do promocji miasta i gminy Szamotuły – mówi burmistrz Jacek Grabowski – To rzecz, dzięki której możemy być łatwo identyfikowani w Polsce i dzięki której może wzrosnąć zainteresowanie miastem przez turystów. Podobnego zdania jest starosta, który widzi w znalezisku ogromny potencjał. – To odkrycie jest szansą na promocję nie tylko Szamotuł, ale całego powiatu. Mój plan jest taki, aby włączyć ten teren do Muzeum Zamek Górków, przeprowadzić badania archeologiczne i zrekonstruować zabudowania, by potem udostępnić zwiedzającym. Jest wola konserwatora zabytków oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, dlatego wierzę że ten plan zostanie zrealizowany – mówi Paweł Kowzan, starosta szamotulski. – Teren, na którym dokonano odkrycia wizytowałem wraz z konserwatorem oraz wicewojewodą kilka miesięcy temu. Teraz, ze względu na wpis do rejestru zabytków miejsce to stało się bardzo medialne. Zdaniem konserwatora, o ile na Lednicy istnieje rekonstrukcja zabudowań wiejskich z okresu średniowiecza, to w Szamotułach może być zrekonstruowana osada kupiecka. To niepowtarzalna, dana nam przez przodków, szansa na promocję regionu.

W tym roku mają być pieniądze na odbudowę Starych Szamotuł. Potem ściernisko w Piotrkówku znajdzie się największa atrakcja turystyczna w Wielkopolsce. Zaginione miasto, znajdujące się pod ziemią to ogromna szansa na rozwój turystyki w powiecie szamotulskim.

Miasto odkryć
W połowie minionego roku na cmentarzu parafialnym odkryto mury średniowiecznego kościoła p.w. św. Mikołaja. Cały czas trwają prace na terenie dawnego klasztoru. – Jest to miejsce, gdzie znajdował się pierwszy zamek w Szamotułach – mówi Jacek Grabowski – Potwierdził to niedawno profesor Jan Skuratowicz wskazując, że na bazie ścian dawnego zamku powstał kościół p.w. św. Krzyża.

Trochę historii:
XI wiek w. – 1 km na południe od obecnego rynku istnieje grodzisko stożkowate, zwane Osówką
1231 – pierwsze wzmianki o osadzie zwanej później Starymi Szamotułami
do 1257 – Stare Szamotuły osadą targową
1284 – pierwsze wzmianki o Nowych Szamotułach, osadzie prywatnej Świdów-Szamotulskich
1284 – prawo do odbywania targów
1306 – powstanie parafii św. Stanisława
1306 – zniszczenie Starych Szamotuł w wyniku wojny domowej
1352 – wzmianka o osadzie obronnej Świdlin-Ostrówek
1381 – wzmianka o murowanym zamku Świdów-Szamotulskich w Świdlinie-Ostrówku
1383 – Nowe Szamotuły określone mianem miasta
1420 – nadanie praw miejskich przez Władysława Jagiełłę
1445 – utworzenie szkoły parafialnej
początek XV w. – podział miasta między Świdwów-Szamotulskich i Górków
II połowa XVI w. – budowa drugiego zamku przez Górków
XVI w. – ważny ośrodek reformacji
XVI i I poł. XVII w. – rozkwit miasta; osadnictwo niemieckie, szkockie, żydowskie
połowa XVII-XVIII w. powolny upadek
1793-1919 – zabór pruski
od 1815 - Szamotuły znajdują się w obrębie Wielkiego Księstwa Poznańskiego
1818-1975 – siedziba powiatu (przywróconego w 2000 r.)
1818-1919 i 1939-1945 – urzędowa nazwa niemiecka Samter
początek XIX w. – ostatnia wzmianka o Starych Szamotułach
od 1848 – linia kolejowa Poznań-Szczecin
przełom XIX/XX w. – powstanie cukrowni, olejarni, meblarni i młynów
1918-1919 – ważny ośrodek powstania wielkopolskiego
2001-2006 - upadek przemysłu (cukrownia, meblarnia, młyny)