Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

100. rocznica powrotu Zdun do Macierzy [ZDJĘCIA]

Łukasz Cichy
Łukasz Cichy
W piątek, 17 stycznia odbyły się uroczystości z okazji 100. rocznicy powrotu Zdun do Macierzy.

Rozpoczęły się one od mszy św. w kościele pw. św. Jana Chrzciciela w Zdunach. W mszy towarzyszył Chór "Harmonia". Po mszy św. uczestnicy udali się pod pomnik Ofiar II Wojny Światowej i Komunizmu, a później pod mogiłę poległych Powstańców Wielkopolskich na zdunowskim cmentarzu, by tam złożyć wiązanki kwiatów. Dalsza część uroczystości odbyła się w Hotelu Wawrzyniak w Perzycach. Było to połączone z zakończeniem obchodów 100. rocznicy Powstania Wielkopolskiego w powiecie krotoszyńskim. Tam głos zabrali m.in. burmistrz Zdun Tomasz Chudy oraz starosta krotoszyński Stanisław Szczotka. Później o Powstaniu Wielkopolskim, a szczególnie o walkach pod Zdunami opowiedział dyrektor Muzeum Regionalnego im. Hieronima Ławniczaka Piotr Mikołajczyk. Następnie przedstawiciele poszczególnych gmin: Kobylin, Koźmin Wielkopolski, Krotoszyn, Rozdrażew, Sulmierzyce i Zduny - zdali relacje z organizowanych przez poszczególne samorządy obchodach. Na koniec wystąpił Zdunowski Zespół Kameralny "Akcent" Grażyny i Sławomira Morawskich.

Powiat krotoszyński znalazł się one w zaborze pruskim po II rozbiorze Polski w 1793 r. i zostały wyzwolone w 1919 r., a Zduny w 1920 r. Wielkopolanie wzięli udział w każdym niemal zrywie od tego czasu.

Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r., a już 1 stycznia 1919 r. został zajęty Krotoszyn. 2 stycznia 1919 r. sformowano dwie kompanie krotoszyńskie. Pierwszą dowodzili: Władysław Garstka (2-7 stycznia), Leon Mierzejewski (8-17 stycznia) oraz Jan Lejka (po 18 stycznia), a drugą: Stanisław Stefański (2-7 stycznia) i Stanisław Kosterski (po 11 tycznia).

3 stycznia zostały wyzwolone Zduny przez kompanię powstańczą z Jarocina. W tym mieście powstała Straż Ludowa, którą dowodził ks. Bolesław Jaśkowski. 4 stycznia kompanię jarocińską zluzowała kompania ostrowska (do 15 stycznia), potem krotoszyńska (do 5 lutego) i rozdrażewska (od 6 lutego). 3 stycznia został też bezkrwawo zdobyty Kobylin. Tam też powstała Straż Ludowa licząca 70 osób pod dowództwem sierżanta Ignacego Gajowczyka, która miesiąc później biła się dzielnie na froncie pod Zdunami.

Styczeń upłynął stosunkowo bezpiecznie, jednak była to cisza przed burzą. W nocy z 29 na 30 stycznia nastąpiło rozbrojenie polskich posterunków na szosie do Cieszkowa. 6 lutego Zduny zostały zaatakowane i zdobyte przez Niemców. Kompania rozdrażewska zmuszona była się wycofać. W walkach poległo 17 powstańców z tej miejscowości oraz jeden mieszkaniec Zdun. Na front pod Zdunami skierowano 3. kompanię koźmińską w sile 118 ludzi pod dowództwem sierżanta Stanisława Sowińskiego. Rozpoczęła się walka o Krotoszyn! Miasto zostało obronione, jednak kilkukrotne próby odbicia Zdun nie przyniosło skutku. 16 lutego odbyły się naprawdę krwawe walki. Niemcy przy udziale pociągu pancernego podjęli próbę zdobycia miasta, jednak dzięki heroizmowi Ludwika Zielezińskiego, który wysadził tory kolejowe pomiędzy Perzycami a Zdunami, atak się nie powiódł. W dniach 18-21 lutego Niemcy przystąpili szturm na Borownicę, jest to dziś zachodnia część Chachalni. Miejscowość była bohatersko broniona przez naszych powstańców... Niestety utraciliśmy ją, a co najgorsze w trakcie walk poległo kilkunastu żołnierzy, w tym 5 zatrutych gazami. W trakcie tych nierównych walk Niemcy stosowali artylerię, gaz, pociski gazowe, a nawet miotaczy min. Pod Zdunami walczyli powstańcy z Krotoszyna, Zdun, Kobylina, Ostrowa, Pleszewa, Koźmina, Jarocina, Odolanowa i Skalmierzyc. Pod Zdunami poległo łącznie ponad 30 powstańców. 16 lutego 1919 r. nastąpił pokój w Trewirze.

8 marca wytyczono linię demarkacyjną pomiędzy Zdunami a Perzycami, według których Siejew i Borownica zostały miejscowościami neutralnymi. Zduny ostatecznie znalazły się pod panowaniem polskim, dzięki zabiegom dyplomatycznym polskiej ambasady w Paryżu, w której interweniował ks. Bolesław Jaśkowski. 17 stycznia 1920 r. Zduny oraz okoliczne miejscowości znalazły się wreszcie w rękach polskich!



emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Powrót reprezentacji z Walii. Okęcie i kibice

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na krotoszyn.naszemiasto.pl Nasze Miasto