"Muzeum" w Chodzieży i jego wielkanocne ceramiczne eksponaty (FOTO)

W zbiorach Działu Historii i Tradycji Miejskiej Biblioteki Publicznej w Chodzieży znajduje się kilka ceramicznych eksponatów, które nawiązują do Świąt Wielkanocy. To między innymi figurki zajęcy z chodzieskich Zakładów Porcelany i Porcelitu, wyprodukowane w czasach powojennych.

Najstarsza z nich pochodzi z lat 40-50-tych z Fabryki Porcelany. Sama forma sięga czasów międzywojnia. Zając malowany jest ręcznie i techniką natrysku, mierzy 6 cm wysokości. Wystawiany był na targach krajowych oraz był towarem eksportowym.

Dwa kolejne zające - jak informują pracownicy chodzieskiego "muzeum" - zostały wykonane w tym samym fasonie w Fabryce Porcelitu. Produkowano je od lat 50-tych. Mają wysokość 12 cm.

Ostatni z zajęcy, również porcelitowy, w stylu New Look (tzw. pikasiak) pochodzi z lat 50-60-tych.

Form zajęcy, jak pokazują nielicznie już zachowane dokumenty zakładowe, było kilka bądź nawet kilkanaście. Motyw zająca mimo, że kulturowo wiązany jest z symboliką Świąt Wielkanocnych, niewiele ma wspólnego z religią chrześcijańską. Postać zająca wywodzi się z wierzeń przedchrześcijańskich, z mitów starogermańskich i oznacza płodność, początek wegetacji, dobrobyt. Zając był atrybutem anglosaskiej bogini wiosny Eostre, skąd wzięła się nazwa Easter – Wielkanoc. W czasach starożytnej Grecji zając występował obok bogini Afrodyty, symbolizując odrodzenie i płodność, a w starożytnym Egipcie postać zająca przyjmował Ozyrys jako bóg zmartwychwstały. Zwyczaje pogańskie początkowo wyparte przez chrześcijaństwo (które obchodziło święto Zmartwychwstania razem z żydowskim świętem Paschy), z czasem uległy asymilacji. Najstarsze źródła łączące zająca z jajem wielkanocnym pochodzą z XVII wieku. Europejski zwyczaj obdarowywania w ten dzień dzieci upominkami pochodzi z Niemiec - wyjaśniają pracownicy Działu Historii i Tradycji.

Warto wspomnieć także o porcelitowych bombonierkach w kształcie jaja, które również znajdują się w chodzieskim "muzeum". Na pokrywie pierwszej z nich widoczny jest zając z workiem podarków. W tle widać zabudowania, do których zapewne zmierza. Kolejne naczynie ozdobione jest motywem wykluwających się kurcząt w towarzystwie kociąt. Z kolei trzecia, najmniejsza bombonierka przedstawia dziewczynkę próbującą wcielić się w rolę zająca i przyglądającego się temu zajączka.

Chodzieska fabryka porcelitu produkowała takie bombonierki od wczesnych lat powojennych do lat 60-tych. Wcześniej, w okresie międzywojnia, bombonierki w kształcie jaja pod tymi samymi numerami katalogowymi produkowane były z fajansu - również w fabryce nr 2.