Kłecko: Proboszcz Parafii w Kłecku o tym, czym jest Triduum Paschalne oraz jakie jest znaczenie święconych pokarmów

Kłecko: Proboszcz Parafii w Kłecku o tym, czym jest Triduum Paschalne oraz jakie jest znaczenie święconych pokarmów

S.I.:
Czy z perspektywy czasu zaobserwować można jakąś różnicę w odczuwaniu świąt? Jak było kiedyś, a jak jest dziś?

M.K:
- W wymiarze liturgicznym pewnie nie, tutaj wiele zmienić się nie może. Same wydarzenia związane z obchodzeniem Wielkanocy rozpoczynają się w Wielki Czwartek: w Wieczerniku, a właściwie jeszcze wcześniej - modlitwą w ogrodzie oliwnym.
Dzień ten rozpoczyna wydarzenia, które w Kościele Katolickim nazywane są Triduum Paschalnym: Wielki Czwartek, Wielki Piątek i Wielka Sobota. Od wieków w te trzy dni w kościołach nie są sprawowane żadne sakramenty.

W Wielki Czwartek odbywa się wieczorna msza święta, a do południa - w kościołach katedralnych, a więc tam, gdzie znajduje się serce diecezji, biskup ordynariusz sprawuje mszę świętą, nazywaną mszą świętą krzyżma. Podczas niej poświęcone zostają oleje, które będą używane później przez cały rok we wszystkich parafiach: Kapłani będą wykorzystywać je do chrztu oraz udzielania sakramentów, takich jak: kapłaństwo czy bierzmowanie. Kapłan święci także olej, który służy do namaszczenia chorych - infirmorum.

Wieczorna liturgia (pamiątka ustalenia Eucharystii i kapłaństwa), sprawowana przez wszystkich Kapłanów, którzy zjerzdżają się do diecezji, kończy się symbolicznym przeniesieniem Pana Jezusa do ciemnicy (najświętszy Sakrament przechowywany jest w kościele w tabernakulum). W Wielki Czwartek, w kościołach, odgrywa się inscenizację symbolizującą odosobnienie Chrystusa (po aresztowaniu i po modlitwie w Ogrójcu, Pan Jezus został na jakiś czas zamknięty i przebywał w odosobnieniu w ciemnicy - do tej ciemnicy zanoszony jest najświętszy sakrament), odbywa się także wieczorna adoracja. Na tym kończy się Wielki Czwartek.

Kolejny dzień - Wielki Piątek. W tym dniu nie ma już żadnych sakramentów. Nie ma Mszy Świętej - nawet Papież w Watykanie jej nie odprawia. Jest tylko wieczorna liturgia, która nazywa się Liturgią Krzyża, a w ciągu dnia trwa adoracja przy ciemnicy. W niektórych parafiach, na przykład w naszych, zapraszamy parafian do wspólnego odmawiania brewiarza. W ten dzień sprawowana jest także ostatnia droga krzyżowa kończąca czas Wielkiego Postu. W trakcie liturgii adorowane jest drzewo krzyża, które staje się znakiem zbawienia. Msza święta rozpoczyna się od tego, że kapłan wchodzi do kościoła przed stojącymi kładzie się na ziemi uniżenia i pokory kładzie się na ziemię rozpoczyna się liturgia z rozbudowanymi czytaniami. Polega to na tym, że odczytywana jest Ewangelia o Męce Pańskiej. Później następuje adoracja krzyża; od chóru wynoszony jest krzyż, który jest zasłonięty fioletowym płótnem - następuje przystanek i kapłan śpiewa taką aklamację: "Oto drzewo Krzyża, na którym zawisło Zbawienie świata!" Wierni odpowiadają: "pójdźmy z pokłonem". Kapłan unosi krzyż podczas trzech przystanków. Na zakończenie następuje adoracja, można podejść i krzyż ucałować. Komunia święta w Wielki Piątek jest udzielana bez mszy świętej. Cała liturgia kończy się tym, że Pan Jezus w monstrancji wstawiony jest do symbolicznego Grobu Pańskiego.

Przechodzimy do Wielkiej Soboty. Również w ten dzień nie sprawuje się sakramentów, trwa nadal tylko adoracja Najświętszego Sakramentu wystawionego w monstrancji przy grobie. Tego dnia wierni święcą pokarmy i odwiedzają Groby Pańskie. Wieczorem, zgromadzeni na liturgii Wigilii Paschalnej, zaliczanej do niedzieli Zmartwychwstania Pańskiego, święcą ogień i wodę. Z tym ogniem związane są różne tradycje. Do dziś historycy toczą zażarte dyskusje, do czego służą otwory, które są umiejscowione na ścianach między innymi w naszym kościele. Mówi się, że są to tak zwane otwory po świdrach ogniowych, czyli specjalnej konstrukcje, służące do rozpalania ognia w ścianach.

Poświęceniu ognia towarzyszy odpalenie paschału, który powinien być wykonany z pszczelego wosku. Po jego zapaleniu, wchodzi się do kościoła, w którym wygaszone zostały wszystkie światła. Kapłan śpiewa trzykrotnie: "Oto światło Chrystusa", a wierni odpowiadają: "Bogu niech będą dzięki". Wierni odpalają od paschału przyniesione przez siebie świece i stopniowo w kościele pojawia się coraz więcej światła. Na zakończenie kapłan odśpiewuje uroczystą modlitwę powszechną sięgającą starożytności - "Exsultet" - hymn pochwalny na cześć świecy to symbol zmartwychwstałego Chrystusa.

Drugi, bardzo ważny obrzęd Wielkiej Soboty to poświęcenie wody, która przez cały rok będzie służyła przede wszystkim do chrztu.

Znaczenie święconych pokarmów

S.I.:
Czy mógłby Ksiądz przybliżyć znaczenie pokarmów, które znajdują się w koszyczku wielkanocnym?

M.K.:
- Chleb to symbol Eucharystii. Chrystus wziął chleb, połamał go i rzekł: Bierzcie i jedzcie z tego wszyscy, to jest ciało moje! Chleb symbolizuje pomyślność i dobrobyt.

Jajko, symbol życia, jest zamknięte. Jego skorupka to jest skała, wapno, kamień. Mimo to, skorupka pęka i mamy do czynienia z cudem: z jaka wychodzi kurczaczek. Jest to parabola do grobu Chrystusa - Chrystus jest zamknięty w grobie, ale mimo to wychodzi z niego żywy. Wracając do symboliki, jajko jako symbol życia i zwycięstwa Chrystusa nad śmiercią ma także wzmacniać więzy rodzinne - dzielimy się nim podczas śniadania wielkanocnego.

Kiełbasa i szynka to płodność i zdrowie oraz siła.

Sól i pieprz - sól symbolizuje oczyszczenie. Czarny zmielony pieprz w święconce nawiązuje do gorzkich ziół, które dawniej Żydzi dodawali do charosetu (rodzaj sosu).

Ser - oznacza przyjaźń, porozumienie między człowiekiem a przyrodą. Gwarantuje zdrowie i rozwój stada domowych zwierząt: krów, kóz i owiec, od których pochodzi.

Słodkości - placek, czekoladowe zajączki to dodatek, który został do święconki dodany jako ostatni.

Kilka słów o tradycyjnej święconce

M.K:
- Święconka odbywa się w Kościele, a także poza jego murami. Niejednokrotnie jedziemy na wieś żeby ułatwić ludziom życie. Zbieramy się np. pod krzyżem czy nawet u jakiegoś sąsiada, po to by poświęcić żywność.
Muszę dodać, że sporo żywności, która jest poświęcona się marnuje - być może święcimy za dużo jedzenia? W domach szanujących tradycję wszystko, co pochodziło od święconki, a nie zostało zjedzone trzeba było spalić. Tak też było i w moim domu.

S.I.:
- Czy zaobserwować można że współcześnie wierni przechodzą do kościoła z coraz większymi koszyczkami? Jeżeli tak to, czy może to coś oznaczać?

M.K.:
- Tak, na przestrzeni lat obserwować tendencję, która zaprzecza temu, co powszechnie głoszone. Często słychać narzekanie na brak powodzenia, niedostatek, mówimy, że jest źle i biednie, a.. Wystarczy popatrzeć na koszyczki, które zaprzeczają tym opiniom. Koszyczki są dostatnie - widzimy to niemniej jest to trochę przeciwieństwo do tego co mówimy, ponieważ narzekamy że jest źle, że jest biednie a Wystarczy popatrzeć na te koszyczki i to zaprzecza temu co się powszechnie głosi. Żyje nam się coraz lepiej i w coraz większym dostatku. To widać w tych koszyczkach.

ZOBACZ: Ciekawa historia kamienia w kościele w Kłecku